Sıkça Sorulan Sorular
Sınır Ticareti
Soru: Sınır Ticareti nedir?
Cevap: 1.12.2008 tarihli ve 2008/14451 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki “Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin Karar” kapsamında yer alan illerin ihtiyaçlarının bir kısmının, sınır komşusu ülkelerden ithalat yoluyla daha düşük maliyetle karşılanması ve bu illerimizden ihracatın artırılması suretiyle söz konusu illere ekonomik canlılık kazandırılması amacıyla yapılan ticari işlemlerdir. Sınır ticaretinin ayrıca Sınır Ticaret Merkezlerinden de yapılması mümkündür.
Soru: Sınır ticaret merkezi (STM) nedir?
Cevap : 2008/14451 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında öngörülen, sınırda kurulan ve sınır ticareti kapsamında ihracat ve ithalat yapılabilen alanların yer aldığı, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi dışında addedilen yerleri ifade eder. Diğer bir deyişle, Sınır Ticareti kapsamında kurulan mağazaların bulunduğu ve iki sınır ili arasında ticaretin yapıldığı yerlerdir.
Soru: Sınır ticareti mağazası nedir?
Cevap : Sınır ticaret merkezlerinde(STM) faaliyet gösteren mağazaları ifade eder.
Soru: Sınır Ticareti ile ilgili başvurulabilecek mevzuatlar nelerdir?
Cevap: Sınır Ticareti ile ilgili mevzuatın kapsamını: “4458 Sayılı Gümrük Kanunu(Md. 172)”, “2008/14451 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin Karar” , “Sınır Ticaret Merkezlerinin Fiziki Olarak Düzenlenmesi, Eşya ve Stok Kontrollerinin Yapılması ile Bu Merkezlere Giriş ve Çıkışlara İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik” ve “İhracat:2009/7 Sayılı Sınır Ticaretinin Uygulanmasına İlişkin Tebliğ” oluşturmaktadır.
Soru: Hangi illerden sınır ticareti yapılabilmektedir?
Cevap : Sınır Ticareti yapılabilecek iller, 2008/14451 sayılı Kararın 2. maddesi ile belirlenmiştir. İlgili Karar kapsamında; Artvin, Ardahan, Iğdır, Ağrı, Van, Hakkari, Şırnak, Mardin, Şanlıurfa, Kilis, Gaziantep ve Hatay illerimizde sınır ticareti yapılabilmesi mümkündür. Bu iller, Bakanlar Kurulu Kararı’ nda karşılarında gösterilen ülkelerle sınır ticareti yapabilirler.
Soru: Sınır Ticaretini Kimler Yapabilir?
Cevap:2008/14451 sayılı Karar kapsamındaki illerde en az iki yıldır yerleşik olarak faaliyette bulunan esnaf ve tacir, sınır ticareti kapsamında ithalat ve ihracat yapabilir.
Soru: Sınır Ticareti nerelerden yapılabilir?
Cevap: Sınır ticareti kapsamında yapılacak ürün giriş ve çıkışı “yetkili gümrük kapısından” veya “Sınır Ticaret Merkezinden” yapılır.
Soru: Sınır Ticareti Belgesi nedir ve nasıl alınır?
Cevap : 2008/14451 Sayılı Karar kapsamındaki sınır illerinde en az iki yıldır yerleşik olarak faaliyet gösteren esnaf ve tacire, ilgili STM’ de mağaza kiralama ve sınır ticareti kapsamında ithalat-ihracat yapma yetkisi veren belgedir.
Sınır Ticareti Belgesi, ilgili Valilikler tarafından düzenlenir. Karar kapsamındaki illerde yerleşik esnaf yada tacirler sınır ticareti belgesi almak üzere ilgili ildeki İl Ticaret Odası veya İl Ticaret ve Sanayi Odası’ na başvurur. Söz konusu odalar talepleri Değerlendirme Komisyonuna iletir. Değerlendirme Komisyonu, başvuru tarihinden itibaren 10 işgünü içerisinde müracaatları inceleyerek sonuçlandırır. Müracaatları uygun görülen esnaf ve tacirlere, Valilikçe Sınır Ticareti Belgesi verilir.
Belgenin geçerlilik süresi 1 yıl olup, süre bitiminde talep üzerine Valilikçe yeni belge düzenlenir. Belge hiçbir şekilde devredilemez.
Sınır Ticareti Belgesi, ilgili Valilikler tarafından düzenlenir. Karar kapsamındaki illerde yerleşik esnaf yada tacirler sınır ticareti belgesi almak üzere ilgili ildeki İl Ticaret Odası veya İl Ticaret ve Sanayi Odası’ na başvurur. Söz konusu odalar talepleri Değerlendirme Komisyonuna iletir. Değerlendirme Komisyonu, başvuru tarihinden itibaren 10 işgünü içerisinde müracaatları inceleyerek sonuçlandırır. Müracaatları uygun görülen esnaf ve tacirlere, Valilikçe Sınır Ticareti Belgesi verilir.
Belgenin geçerlilik süresi 1 yıl olup, süre bitiminde talep üzerine Valilikçe yeni belge düzenlenir. Belge hiçbir şekilde devredilemez.
Soru: İthalat Uygunluk belgesi nedir ve nasıl alınır?
Cevap : Sınır ticareti kapsamında ithalat yapma yetkisi veren ve İl Değerlendirme Komisyonu tarafından düzenlenmesi uygun görülen belgedir.
Karar kapsamındaki illerde yerleşik esnaf yada tacirler, İthalat Uygunluk Belgesi almak üzere ilgili ildeki İl Ticaret Odası ve ya İl Ticaret ve Sanayi Odası’ na başvurur. Söz konusu odalar talepleri Değerlendirme Komisyonuna iletir. Değerlendirme Komisyonu, başvuru tarihinden itibaren 10 işgünü içerisinde müracaatları inceleyerek sonuçlandırır. Müracaatları uygun görülen esnaf ve tacir adına her bir ürün için bir İthalat Uygunluk Belgesi verilir. İthalat Uygunluk Belgesi düzenlenmesinde; il ihtiyacı ölçütü ile talep sahibinin vergi ve sosyal sigorta prim borcunun olup olmadığı, son bir yıla ait işletme cirosu ve esnaf ve tacirin sektörel faaliyet alanı ile daha önce adına tahsis edilmiş İthalat Uygunluk Belgeleri kapsamında gerçekleştirmiş olduğu ithalata ilişkin veriler de göz önünde bulundurulur.
Belgenin geçerlilik süresi düzenlendiği tarihten itibaren 90 gün olup bu süre uzatılamaz. Ancak, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca belirlenen tarım ürünlerinin ithalatında hasat dönemi dikkate alınarak bu belge daha kısa süreler için düzenlenebilir.
Karar kapsamındaki illerde yerleşik esnaf yada tacirler, İthalat Uygunluk Belgesi almak üzere ilgili ildeki İl Ticaret Odası ve ya İl Ticaret ve Sanayi Odası’ na başvurur. Söz konusu odalar talepleri Değerlendirme Komisyonuna iletir. Değerlendirme Komisyonu, başvuru tarihinden itibaren 10 işgünü içerisinde müracaatları inceleyerek sonuçlandırır. Müracaatları uygun görülen esnaf ve tacir adına her bir ürün için bir İthalat Uygunluk Belgesi verilir. İthalat Uygunluk Belgesi düzenlenmesinde; il ihtiyacı ölçütü ile talep sahibinin vergi ve sosyal sigorta prim borcunun olup olmadığı, son bir yıla ait işletme cirosu ve esnaf ve tacirin sektörel faaliyet alanı ile daha önce adına tahsis edilmiş İthalat Uygunluk Belgeleri kapsamında gerçekleştirmiş olduğu ithalata ilişkin veriler de göz önünde bulundurulur.
Belgenin geçerlilik süresi düzenlendiği tarihten itibaren 90 gün olup bu süre uzatılamaz. Ancak, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca belirlenen tarım ürünlerinin ithalatında hasat dönemi dikkate alınarak bu belge daha kısa süreler için düzenlenebilir.
Soru: İl değerlendirme komisyonu nedir ve kimlerden oluşur?
Cevap: Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin Karar kapsamındaki illerde sınır ticaretine ilişkin tüm hususlarda karar vermeye yetkili organ, İl Değerlendirme Komisyonu’ dur; komisyonun sekreterya hizmetleri İl Ticaret Odası ve ya İl Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yürütülmektedir.
Komisyon; Vali veya Vali Yardımcısı Başkanlığında, İl Jandarma Komutanlığı yada İl Emniyet Müdürlüğü temsilcisi, Defterdar, Gümrük Müdürü, Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürü, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü, İl Ticaret Odası ve ya İl Ticaret ve Sanayi Odası ile Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği temsilcilerinden oluşur.
Komisyon; Vali veya Vali Yardımcısı Başkanlığında, İl Jandarma Komutanlığı yada İl Emniyet Müdürlüğü temsilcisi, Defterdar, Gümrük Müdürü, Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürü, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü, İl Ticaret Odası ve ya İl Ticaret ve Sanayi Odası ile Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği temsilcilerinden oluşur.
Soru: STM’ ler nasıl kurulur ve kim tarafından işletilir?
Cevap: Sınır Ticaret Merkezleri, ilgili Valiliğin talebine istinaden Ekonomi Bakanlığı’nın koordinasyonunda; Milli Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı temsilcilerinden oluşan bir komisyonun oybirliğiyle yapacağı teklif üzerine Ekonomi Bakanı’nın onayı ile kurulur.
STM’ ler; İl Özel İdaresi tarafından inşa edilir ve işletilir. Mağazaların kiraya verilmesine ilişkin uygulamalar da, ilgili valilikçe hazırlanıp Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca uygun görülen Sınır Ticaret Merkezleri Yönergesi çerçevesinde İl Özel İdaresi tarafından yürütülür.
STM’ lerin fiziki olarak düzenlenmesi, eşya ve stok kontrollerinin yapılması ile bu merkezlere giriş ve çıkışlara ilişkin usul ve esaslar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca tespit edilir.
STM’ ler; İl Özel İdaresi tarafından inşa edilir ve işletilir. Mağazaların kiraya verilmesine ilişkin uygulamalar da, ilgili valilikçe hazırlanıp Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca uygun görülen Sınır Ticaret Merkezleri Yönergesi çerçevesinde İl Özel İdaresi tarafından yürütülür.
STM’ lerin fiziki olarak düzenlenmesi, eşya ve stok kontrollerinin yapılması ile bu merkezlere giriş ve çıkışlara ilişkin usul ve esaslar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca tespit edilir.
Soru: Günümüzde faal olan STM’ ler hangileridir?
Cevap:Sınır ticareti yapılabilecek 12 ile karşılık, günümüzde faal dört adet STM mevcuttur: Ağrı(SARISU), Hakkari(ESENDERE), Van(KAPIKÖY), Iğdır(DİLUCU).
Soru: STM’ lerden yapılacak ithalat ve ihracat için öngörülen prosedür nedir?
Cevap:Sınır ticareti kapsamındaki ithalat ve ihracat işlemleri için, “Gümrük Beyannamesi” düzenlenir.Sınır Ticareti kapsamında ithalat ve ihracat yapabilmek için “Sınır Ticareti Belgesi” ne sahip olmak şarttır. İthalat işlemlerinde; “Sınır Ticaret Belgesi” nin yanı sıra, “İthalat Uygunluk Belgesi” de aranmaktadır. İhracat işlemlerinde ise; “Sınır Ticaret Belgesi” ile “ihraç edilen eşya faturası” ve “İhracatçı Birliğince onaylanmış Gümrük beyannamesinin” yetkili gümrük idaresine tevdi edilmesi gerekir.
Soru: STM’ lerde yapılan ithalatlarda herhangi bir vergi avantajı var mıdır?
Cevap: STM’ lerdeki ticaretin özel bir amaca yönelik olması nedeniyle, normal ticarete göre teşvik edilmesi ve bazı üstünlükler sağlanması söz konusudur. Bu üstünlüklerden bir tanesini de vergi avantajları oluşturmaktadır. Sınır Ticareti yoluyla yapılacak ithalatta tek ve maktu vergi uygulanır. Tek ve Maktu vergi; Gümrük vergisi oranı sıfır, Katma Değer Vergisi ile Özel Tüketim Vergisi oranları tam olarak dikkate alınarak hesaplanır.
Soru: Sınır ticareti kapsamında ihracat ve ithalatı yapılamayacak ürünler nelerdir?
Cevap: 2008/14451 sayılı Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin Karar’da; sınır ticareti kapsamına girmeyen ürünler aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
- İhracı ve ithali ilgili mevzuatla yasaklanmış ve ithali belli kurum ve kuruluşlara bırakılmış maddeler,
- Ticaret Politikası Önlemleri kapsamındaki kota, koruma, damping ve sübvansiyona karşı vergi önlemlerine tabi ürünler,
- 5201 sayılı Harp Araç ve Gereçleri ile Silah, Mühimmat ve Patlayıcı Madde Üreten Sanayi Kuruluşlarının Denetimi Hakkında kanun kapsamında kontrole tabi ürünler,
- Yerli üretimin ve imalatın korunması ile ithalatta ve iç piyasada haksız rekabetin önlenmesi kapsamında; Çay, Şeker, Fındık ve Antepfıstığı, Canlı Hayvan, Et ve Et Ürünleri, Süt ve Süt Ürünleri,
- Petrol ve Petrol Ürünleri.
*Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca bazı tarım ürünleri için belirlenen ülkemizdeki hasat dönemlerinde, ilgili ürünlerin ithali sınır ticaretine konu edilemez.
*İthalat Rejim Kararı, İhracat Rejim Kararı ve Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı ve diğer mevzuatla ihracı ve ithali izne tabi ürünlerin sınır ticaretine konu edilmesi, ilgili mercilerin izni ile mümkündür.
* Üçüncü ülke menşeli ürünlerin sınır ticareti kapsamında ithalatına izin verilmez.
* Sınır ticareti kapsamında, transit ticarete müsaade edilmez.
*İthalat Rejim Kararı, İhracat Rejim Kararı ve Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı ve diğer mevzuatla ihracı ve ithali izne tabi ürünlerin sınır ticaretine konu edilmesi, ilgili mercilerin izni ile mümkündür.
* Üçüncü ülke menşeli ürünlerin sınır ticareti kapsamında ithalatına izin verilmez.
* Sınır ticareti kapsamında, transit ticarete müsaade edilmez.
Soru: Sınır Ticaretinde değer, miktar ve zaman bakımından sınırlamalar var mıdır?
Cevap: Ülke Bazında Sınırlama: 2008/14451 sayılı Karar’da da belirtildiği üzere “İthalat Değer Limiti” de denilen bu uygulamaya göre; sınır illerimize komşu bir ülke ile aramızda, bir yılda toplam 100 milyon dolar ithalat sınırı bulunmaktadır.
Sektörler Bazında Sınırlama: Sınır Ticaretinin Uygulanmasına İlişkin 2009/7 sayılı Tebliğ de Değişiklik Yapılmasına Dair 2010/14 sayılı Tebliğ değişiklikleri uyarınca İthalat Değer Limiti; CIF kıymet üzerinden, 50 milyon dolara kadar “Tarım Ürünleri” ve 50 milyon dolara kadar “Sanayi Ürünleri” olmak üzere; ülke bazında yıllık toplam tutarın azami 100 milyon doları geçmemesi kaydıyla, söz konusu sektörel değerlerin ilgili sınır illerine paylaştırılması suretiyle tespit edilir. Diğer bir deyişle; ülke bazında belirlenen 100 milyon dolarlık miktarın yarısının tarım ürünleri, diğer yarısının ise sanayi ürünleri için kullanılması şarttır.
Ürünler Bazında Sınırlama: 2008/14451 Karar gereğince; İl Değerlendirme Komisyonu tarafından yıl içinde her bir ürün için düzenlenmesi uygun görülecek İthalat Uygunluk Belgelerinin toplam değeri, ilgili sınır ili bazında tarım ve sanayi sektörü için belirlenen yıllık ithalat değer limitinin %5’ ini geçemez.
Menşe Sınırlaması: Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin 2008/14451 sayılı Karar kapsamında; İthalat işlemlerinde, eşyanın ilgili sınır ülkesinde üretildiğine veya imal edildiğine dair ithalatın yapılacağı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenen menşe şahadetnamesi ilgili gümrüklerce aranır. Yani sınır ticareti kapsamında ithali yapılacak ürün, sınır ticareti yapılacak ülke menşeli olmak zorundadır.
Zaman Sınırlaması: 2008/14451 Karar’da belirtildiği üzere; “bir esnaf veya tacir” ya da “STM mağazası” tarafından, ayda toplam 50 bin dolara kadar eşya ithal edilebilir; bu, söz konusu esnaf ve ya tacir ya da STM mağazası için aylık maksimum değerdir.
Sektörler Bazında Sınırlama: Sınır Ticaretinin Uygulanmasına İlişkin 2009/7 sayılı Tebliğ de Değişiklik Yapılmasına Dair 2010/14 sayılı Tebliğ değişiklikleri uyarınca İthalat Değer Limiti; CIF kıymet üzerinden, 50 milyon dolara kadar “Tarım Ürünleri” ve 50 milyon dolara kadar “Sanayi Ürünleri” olmak üzere; ülke bazında yıllık toplam tutarın azami 100 milyon doları geçmemesi kaydıyla, söz konusu sektörel değerlerin ilgili sınır illerine paylaştırılması suretiyle tespit edilir. Diğer bir deyişle; ülke bazında belirlenen 100 milyon dolarlık miktarın yarısının tarım ürünleri, diğer yarısının ise sanayi ürünleri için kullanılması şarttır.
Ürünler Bazında Sınırlama: 2008/14451 Karar gereğince; İl Değerlendirme Komisyonu tarafından yıl içinde her bir ürün için düzenlenmesi uygun görülecek İthalat Uygunluk Belgelerinin toplam değeri, ilgili sınır ili bazında tarım ve sanayi sektörü için belirlenen yıllık ithalat değer limitinin %5’ ini geçemez.
Menşe Sınırlaması: Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin 2008/14451 sayılı Karar kapsamında; İthalat işlemlerinde, eşyanın ilgili sınır ülkesinde üretildiğine veya imal edildiğine dair ithalatın yapılacağı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenen menşe şahadetnamesi ilgili gümrüklerce aranır. Yani sınır ticareti kapsamında ithali yapılacak ürün, sınır ticareti yapılacak ülke menşeli olmak zorundadır.
Zaman Sınırlaması: 2008/14451 Karar’da belirtildiği üzere; “bir esnaf veya tacir” ya da “STM mağazası” tarafından, ayda toplam 50 bin dolara kadar eşya ithal edilebilir; bu, söz konusu esnaf ve ya tacir ya da STM mağazası için aylık maksimum değerdir.
BUGÜN DOĞANLAR
ÖZGÜR HORASANUĞUR ÜNAL
NADYA ÇAĞLAR
BURAK PAŞALAR
HALİL SEZER APAYDIN
PİYASA VERİLERİ
| Alış | Satış | |
| USD | 0.000 TL | 0.000 TL |
| EUR | 0.000 TL | 0.000 TL |