|
22 Ocak 2014 ÇARŞAMBA |
Resmî Gazete |
Sayı : 28890 |
|
YÖNETMELİK |
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından:
TÜRK PETROL KANUNU UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 30/5/2013 tarihli ve 6491 sayılı Türk Petrol Kanununun uygulanması ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, petrol arama ve işletme ruhsatı, araştırma izni işlemlerine yönelik; görev, yetki, hak ve yükümlülüklere, başvurulara, ruhsatlandırmaya, tescil ve ilana, raporlara, saha verilerinin toplanmasına arşivlenmesine ve pazarlanmasına, petrol haklarının devrine, teminatlara, devlet hissesine, kullanma hakkına, tesislerin kaldırılmasına, vergilendirmeye, iktisadi kıymetlere, sermaye ve kâr transferine, malzeme ithalat ve ihracatına, Genel Müdürlüğe yapılacak bildirimlere, mali yeterlilik, iş ve yatırım programı değerlendirme kriterlerine, faaliyetlerin incelenmesi ve denetlenmesine, Kanunun uygulanmasıyla ilgili diğer hususlara ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 6491 sayılı Türk Petrol Kanununun 25 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Arama: Araştırma, arama sondajı, tespit sondajı ve araştırma sondajının hepsini,
b) Arama giderleri: Ekonomik ömrü bir yıldan fazla olan malzeme ve tesisat giderleri hariç, arama faaliyetleri için yapılan masrafları,
c) Arama ruhsatı: Kanuna göre verilen petrol arama ruhsatını,
ç) Arama sahası: Bir arama ruhsatının kapsadığı sahayı,
d) Arama sondajı: Petrol bulmak amacıyla yapılan sondajları,
e) Araştırıcı: Araştırma izni sahibini,
f) Araştırma: Petrol aramak üzere arazinin, yerden ve havadan topografik, jeolojik, jeofizik, jeokimyasal ve benzeri yöntemlerle veri toplanarak incelenmesi, arama sondajları hariç jeolojik bilgi edinmek için sondajlar yapılması işlemlerini,
g) Araştırma izni: Sınırları belli bir alanda araştırma yapmak üzere Genel Müdürlükçe verilen izni,
ğ) Araştırma sondajı: Araştırma sahasında jeolojik bilgi edinmek amacıyla yapılan sondajları,
h) Atık: Her türlü petrol işlemi sırasında ve sonunda oluşabilen, bünyelerindeki fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik özellikleri nedeniyle karıştıkları alıcı ortamların bileşimi ve özelliklerinin değişmesine yol açarak dolaylı ve doğrudan zararlara neden olabilen ve ortamın kullanım potansiyelini etkileyebilecek katı, sıvı ve gaz halindeki maddeleri,
ı) Atık su: Arama ve üretim faaliyetleri sırasında, petrol ile birlikte ya da bağımsız olarak gelen suyu ve atıkların sıvı fazını,
i) Atık su enjeksiyonu: Atık suyun tatlı su kaynaklarında ya da tatlı su içeren formasyonlarda yeterli koruma sağlayan bir geçirimsiz tabaka ile ayrılmış tatlı su üretmeyen rezervuara basılmasını,
j) Bakan: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanını,
k) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
l) Boru hattı inşa izni: Petrol üreticisinin, ürettiği petrolü nakletmek üzere, petrollü saha içindeki toplama hatlarıyla en yakın rafinerilere ya da ana iletim hatlarına ve satış noktalarına kadar inşa edeceği bağlantı hatları için Genel Müdürlükçe verilecek izni,
m) Bölge: Kara ve deniz bölgelerini, deniz bölgeleri ise karasuları içi ve karasuları dışını,
n) Buharlaştırma: Üretilen atık suyun havuzlarda toplanarak buharlaştırılmasını,
o) Devlet hissesi: Üretilen petrol üzerinden Devlete verilecek hisseyi,
ö) Doğal gaz: Yerden çıkan veya çıkarılabilen gaz halindeki doğal hidrokarbonları,
p) Enjeksiyon kuyusu: Atık suyun tahliye edilmesi veya üretimi artırmak amacıyla kullanılan kuyuyu,
r) Enjeksiyon sondajı: Enjeksiyon kuyusu olarak kullanılmak amacıyla yapılan sondajı,
s) Gaz hidrat: Deniz tabanında yer alan su buzunda hapsedilmiş doğal gazı,
ş) Geleneksel olmayan kaynakların aranması ve üretilmesi: Şeyl gazı, şeyl petrolü, geçirimsiz formasyon gazı, gaz hidratlar ve bitümlü kayaçlar gibi geleneksel olmayan kaynakların, doğrudan türediği kaynak kayada aranması ve üretiminin yapılmasını,
t) Geliştirme: Petrollü arazinin değerlendirilmesi için gerektiği kadar kuyu açılmasını, yer üstü tesislerinin, taşıma hatlarının ve yer üstü depolarının kurulmasını,
u) Genel Müdür: Petrol İşleri Genel Müdürünü,
ü) Genel Müdürlük: Petrol İşleri Genel Müdürlüğünü,
v) Ham petrol: Yerden çıkan veya çıkarılabilen sıvı haldeki doğal hidrokarbonları,
y) İş ve yatırım programı: Ruhsat başvurularında, ruhsat temditlerinde verilecek olan, ruhsat sahasında yıllar bazında yapılması taahhüt edilen arama ve üretim faaliyetlerine ilişkin detaylı çalışma ve mali yatırım programını,
z) İşletme ruhsatı: Bu Kanuna göre belirlenen alanda üretim faaliyeti yapılması için verilen izin belgesini,
aa) İşletmeci: İşletme ruhsatı sahibini,
bb) İyiniyet: Bir petrol işleminin yapılmasında, petrol endüstrisinin gerektirdiği gayret, ehliyet, tedbirlilik, verimlilik ve basireti,
cc) Kanun: 6491 sayılı Türk Petrol Kanununu,
çç) Kaynak dosya: Başvuru ve hak sahipleri ile ilgili bilgi ve belgelerin yer aldığı güncel dosyayı,
dd) Keşif: İşletmeye elverişli bir petrol birikiminin bulunmasını,
ee) Kullanma hakkı: Bir petrol işlemi ile ilgili araziyi kiralama ve bu arazi üzerinde tesisi mümkün olan intifa ve irtifak haklarını,
ff) Malzeme: Petrol işleminde kullanılmak üzere petrol akaryakıt, ham, yarı mamul veya mamul tüm maddeler, eşya, donanım, alet, edevat, makine, nakil ve diğer vasıtalar ile bunlara ait yedek parçaları,
gg) Müşterek temsilci: Aynı petrol hakkına hisselerle ortak olan veya petrol hakkı üzerinde hak sahipliği petrol siciline tescil edilen tüzel kişilerin, söz konusu petrol hakkı ile ilgili kanuni işlemlerini yürütmek üzere müştereken tayin ettikleri kanuni temsilciyi,
ğğ) Operatör: Bir arama ruhsatı veya işletme ruhsatında müştereken petrol hakkı sahibi olan şirketlerin aralarında yapacakları ve Genel Müdürlük tarafından da onaylanan bir anlaşmaya göre tüm bu şirketler adına petrol işlemlerini yürütecek, ilgili ruhsatta hisse veya hak sahibi olan şirketi,
hh) Petrol: Ham petrol ve doğal gazı,
ıı) Petrol birimi: 15,5 santigrat derecede ve 1 atmosfer basınç altında ölçülen 158,984 litre (bir varil) ham petrolü veya 15,5 santigrat derecede ve 1 atmosfer basınç altında ölçülen 1 metreküp doğal gazı,
ii) Petrol bulgusu: Sondajlı arama faaliyetleri sırasında tespit edilen petrol varlığını,
jj) Petrol hakkı: Araştırma izni, arama ruhsatı veya işletme ruhsatından doğan haklardan herhangi birini,
kk) Petrol işlemi: Arama, üretim ile yurt içinde üretilen petrolün satılmasını, bu işlemlerden herhangi biri için lüzumlu enerji ve su tesisleri ile üretilen petrolün saha içinde veya ana iletim hattı veya yakınındaki rafineriye veya doğal gazın serbest tüketiciye teslimine kadar taşınmasını sağlayan boru hatlarının, bina, kamp ve diğer tüm tesislerle teçhizatın inşasını, kurulmasını ve işletilmesini ve bu faaliyetlere ilişkin mali, ticari ve idari faaliyetleri,
ll) Petrol işleminde kullanılacak petrol: Petrol hakkı sahibinin kendi ürettiği petrolden, piyasa faaliyetlerinin sübvanse edilmesine yol açmayacak şekilde petrol işlemlerinin daha verimli ve kısa sürede yapılabilmesi için gerekli olan ve Genel Müdürlüğün uygun göreceği miktardaki petrolü,
mm) Petrol sicili: Araştırma izni, arama ve işletme ruhsat başvuruları, bunların sonuç ve kararları ile verilmiş olan petrol haklarına ilişkin Genel Müdürlükçe tutulması gereken kayıtları,
nn) Petrollü arazi: İşletmeye elverişli miktarda bir petrol varlığının belirlendiği arz parçasını,
oo) Piyasa fiyatı: Bir petrol birimi üzerinden üretilen ham petrolde varil başına 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 10 uncu maddesinde düzenlenen yerli ham petrolün piyasa fiyatını, doğal gazda ise dağıtım şirketlerine veya serbest tüketicilere yapılan satış fiyatını,
öö) Ruhsat: Arama veya işletme ruhsatını,
pp) Sermaye mevcutları: 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununda değerleme ölçüleri gösterilen ekonomik işletmelere dâhil kıymetler ile ilgili petrol hakkı sahibinin aynı Kanun hükümleri gereğince sermaye hesabına alıp aktifleştirdiği arama giderleri, sondaj ferî giderleri ve yurt ekonomisi yönünden verimi olmayan kuyuların açılma giderlerini,
rr) Sermaye mevcutları esası: Petrol hakkı sahibinin, Türkiye’deki petrol işlemi ile ilgili olarak kullanmaya tahsis ettiği sermaye mevcutlarının 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre hesaplanmış kıymetini,
ss) Sondaj ferî giderleri: Ekonomik ömrü bir yıldan fazla olup tesis edilmemiş veya kullanılmamış olan veya tesisinden veya kullanılmasına başlanmasından itibaren bir yıl sonunda kullanılabilecek durumda olan veya hurda halinde olan tesisat veya malzeme masrafları hariç olmak üzere kuyu açma, temizleme, derinleştirme, bitirme veya bu işlemlere hazırlık için ve bunlara ilişkin olarak yapılan tüm işçilik, yakıt, tamir, bakım, nakliye, ikmal, kira ve malzeme masraflarını,
şş) Tebligat: Başvuru ve hak sahiplerine veya bunların kanuni temsilcilerine, Kanun ve Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yapılan bildirimleri,
tt) Tehlikeli fiil: Petrol işleminin yapılmasında, bunların yapıldığı mahalde veya yakınında bulunan bir kimsenin ölümüne, sakatlanmasına veya sağlığının bozulmasına, çevrenin kirlenmesine, 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki varlıkların veya yerlerin tahribine veya yok olmasına sebep olan veya olabilecek nitelikte bulunan bir fiil veya ihmali,
uu) Tesis sorumlusu: Petrol işleminin, tesis ve çevresinde ilgili mevzuatlara uygun olarak yürütülmesinden sorumlu olan ve petrol hakkı sahibinin yükümlülüklerinin yerine getirilmesi hususunda yapılacak denetimlerde o tesiste yürütülen petrol işlemiyle ilgili her türlü bilgi ve belgeyi denetçilere hazırlamak ve sunmakla görevli kişiyi,
üü) Tespit sondajı: Keşif yapılan bir petrollü arazinin boyutlarını tespit etmek amacıyla açılan ve Genel Müdürlüğün onay verdiği teknik kriterler dâhilinde açılması gereken sınırlı sayıdaki sondajı,
vv) Türkiye arazisi: Türkiye Cumhuriyetinin topraklarını, iç sularını, kara sularını ve bunların ötesinde sınırları uluslararası hukuka uygun biçimde belirlenmiş kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge alanlarını,
yy) Ülke ekonomisi yönünden verimli olmayan kuyuların açılma ve terk giderleri: Sondaj aletleri ve benzeri teçhizat hariç olmak üzere sondaj ferî giderleri ile üretim bakımından ekonomik olmayan kuyuların açılmasında kullanılan veya gerekli olan herhangi bir maddi ekonomik değer için yapılan giderleri,
zz) Üretim: Üretim sondajı ve geliştirme faaliyetlerini, petrolün çıkarılmasını, ön işlenmesini, saha dâhilinde veya civarında depolanmasını, bu depolara, iletim hattına veya rafineriye boru hattı ve diğer vasıtalarla taşınmasını,
aaa) Üretim artırma yöntemi: Üretim yapılan bir sahada, rezervuardaki petrolün akışkanlığını artırmak ve/veya azalmakta olan rezervuar enerjisinin artırılması amacıyla itim desteği sağlanarak ilave üretim elde etmek üzere kullanılan metotları,
bbb) Üretim sahası: Arama ve işletme ruhsatı içindeki petrollü araziyi,
ccc) Üretim sondajı: Petrollü arazide üretim amacıyla kuyu açılmasını,
ççç) Yatırım teminatı: Arama ruhsatı başvurusu sahibinden sunmuş olduğu iş ve yatırım programı için gerekli olan, mali yatırım tutarı üzerinden alınması gereken teminatı,
ddd) Yastık gazı: Yeraltı gaz deposunun depolama faaliyetine hizmet edebilmesi için rezervuarlarda asgari tutulması gereken, üretilmeyen yerindeki gazı,
eee) Yeraltı doğal gaz depolama tesisi: İşletmecinin üretmiş olduğu ya da dışarıdan temin ettiği gazı kendi petrol rezervuarlarında depolamaya mahsus tesisi,
fff) Yerleşik temsilci: Petrol hakkı sahibi şirketin kanuni temsilcisi olarak Türkiye’de ikamet eden ve petrol hakkı sahibinin kanuni sorumluluğunu taşıyan şahsı,
ggg) Yüklenici: Petrol işlemleri ile ilgili olarak petrol hakkı sahibine bir sözleşme karşılığı mal veya hizmet veren gerçek veya tüzel kişilere veya bunların oluşturduğu ortakları,
ğğğ) Zarar ziyan teminatı: Petrol işlemi esnasında ortaya çıkabilecek çevreye, can ve mal emniyetine, üçüncü şahıslara verilebilecek zarar ve ziyanı karşılamak üzere başvuru sahibinden alınan teminatı,
hhh) Zayi petrol: Petrolün çıkarılması, taşınması, depolanması ve özel işleme tabi tutulması esnasında her bir üretim sahasındaki toplam üretimin azami binde beşini geçmeyen miktardaki petrolü,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yetkiler
Bakan
MADDE 4 – (1) Bakan, Kanunun kendisine verdiği görevi yaparken gerekli gördüğü her türlü soruşturmayı yapmaya veya yaptırmaya; delilleri tetkike ve soruşturma ile ilgili petrol hakkı sahiplerinin bütün işlem, hesap ve kayıtlarını tetkike, petrol işlemi ve tesisatını denetlemeye yetkilidir.
Genel Müdürlük
MADDE 5 – (1) Genel Müdürlük Kanunun uygulanmasından sorumludur.
(2) Kanun ve bu Yönetmeliğe göre yapılması gereken her türlü tebliğ, ilan ve tescil işlerini yapar.
(3) Kanunun ve bu Yönetmeliğin Resmî Gazete’de yayımlanmasını zorunlu saydığı işlemler dışında kalanlardan hangilerinin Resmî Gazete’de ilan edileceğini, hangilerinin diğer usullerle tebliğ edileceğini belirler.
(4) Kanunun ve bu Yönetmeliğin, yapılmasını diğer kurum ve kuruluşlara bıraktığı işlerin süratle yürütülmesi için bu makamlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlar.
(5) Başvuru sahipleri ile petrol hakkı sahiplerinin verecekleri dilekçe, rapor, harita, numune, beyanname, form ve benzeri belgeler ile bildirimlere ilişkin düzenlemeleri yapar.
(6) Başvuranlara veya petrol hakkı sahiplerine bildirmek istediği her türlü karar, davet, duyuru veya genelgeleri yazılı olarak ve 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre bildirir. Yapılacak bu tebligatlar için Kanunda ve bu Yönetmelikte özel bir süre gösterilmemişse, konunun özelliğine göre uygun süreler belirleyerek ilgililerden bu sürelere uyulmasını ister.
(7) Bu Kanunun amacına uygun olarak petrol varlığının korunmasına, savurganlığın önlenmesine, petrol sahalarının iyiniyetle işletilmesinin yanı sıra iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ile çevrenin korunmasına ilişkin hak sahiplerince mevzuat hükümleri çerçevesinde alınan önlemleri izlemeye, denetlemeye ve uygunsuzlukların bulunması halinde giderilmesini sağlamaya yetkilidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Petrol Hakları Başvuru Usul ve Esasları, İlk Başvuru,
Kaynak Dosya, Başvuru, İnceleme ve Değerlendirme, Sonuçlandırma
İlk başvuru
MADDE 6 – (1) Kanunda öngörülen bir hakkın kazanılması için 492 sayılı Harçlar Kanununa göre belirlenen gerekli başvuru harcı yatırılarak ek-1’de yer alan başvuru formu ile;
a) Araştırma izni için ek-2, ek-3 ve ek-7’deki,
b) Arama ruhsatı için ek-2, ek-4, ek-7 ve ek-8’deki,
c) İşletme ruhsatı için ek-2, ek-5, ek-7 ve ek-9’daki
formlarda belirtilen bilgi ve belgeleri ek-6’ya uygun hazırlayarak, bir asıl ve bir suret olmak üzere Genel Müdürlüğe doğrudan veya Genel Müdürlük internet sayfasında yayımlanan başvuru formu ile internet ortamında başvurulur.
(2) Başvuru sahibi yabancı bir şirket ise Türkiye’de tescil edildiğine dair bilgi ve belgeleri petrol hakkı sahibi olmasını izleyen altmış gün içinde verir.
Kaynak dosya
MADDE 7 – (1) Şirketler ilk başvuru esnasında ek-2 formda istenen bilgi, belge ve dokümanları içeren kaynak dosyayı Genel Müdürlüğe verir. Kaynak dosyada yer alan bilgi ve belgelerdeki değişikliklerin otuz gün içinde Genel Müdürlüğe bildirilmesi zorunludur.
Petrol hakkı sahibinin yapacağı başvurular
MADDE 8 – (1) Kanunda öngörülen bir hakkın edinilmesinden sonra, araştırma izni, arama ve işletme ruhsatı başvuruları ile mevcut ruhsatlara ilişkin; süre uzatımları, hisse devri, hak tesisi, kamulaştırma ve kullanma hakkı, saha terk, kısmi terk, sahaya ilave hususlarında Genel Müdürlüğe ek-10’da örneği verilen dilekçe ile
a) Araştırma izni için ek-3 ve ek-7’de,
b) Arama ruhsatı için ek-4, ek-7 ve ek-8’de,
c) İşletme ruhsatı için ek-5, ek-7 ve ek-9’da,
ç) Süre uzatımı için ek-11’de,
d) Hisse devri ve hak tesisi için ek-12’de,
e) Kamulaştırma ve kullanma hakkı için ek-13’te,
f) Kısmi terk ve ilave için ek-14’te
belirtilen bilgi ve belgeler ek-6’ya uygun hazırlanarak başvurulur.
(2) Kara ve karasuları içi arama ruhsat sahasına yapılacak kısmi terk veya ilaveler aynı 1/50.000 ölçekli pafta içinde kalmak şartıyla 1/25.000 ölçekli pafta bazında yapılır.
(3) Münhasır ekonomik bölge sınırları içinde arama ruhsat sahasına yapılacak kısmi terk veya ilaveler bir derecelik alan içinde kalmak şartıyla 1/100.000 ölçekli pafta bazında yapılır.
(4) İşletme ruhsatına yapılacak olan kısmi terk ve ilaveler 1/50.000 ölçekli pafta içerisinde kalmak şartıyla 1/25.000 ölçekli paftalar içinde doğu-batı, kuzey-güney yönünde dörtkenardan oluşacak şekilde yapılır.
İnceleme ve değerlendirme
MADDE 9 – (1) Arama ruhsatının alınması için açık bir sahaya yapılan ilk başvurunun kapsadığı alan Resmî Gazete’de ilan edilir.
(2) Bu başvuru ve aynı sahayı tamamen kapsayan diğer başvurulara ilişkin iş ve yatırım programları en geç doksanıncı gün mesai bitimine kadar kapalı zarfta Genel Müdürlüğe verilir. Genel Müdürlüğe verilen iş ve yatırım programları bu süre zarfında gizli tutulur. İş ve yatırım programlarına ilişkin zarf başvuru sahibinin katılımıyla açılır ve tutanağa bağlanır. Bu süre içerisinde aynı arazi parçasını kısmen kapsayan arama ruhsatı başvuruları ile doksan günden sonra aynı sahaya yapılan başvurular değerlendirmeye alınmaz. Genel Müdürlükçe mevzuata uygun olarak eksiksiz yapıldığı saptanan başvurular incelemeye alınır.
(3) Başvurularda öncelikle ruhsat sahasında taahhüt edilen iş ve yatırım programı ve bu programın yıllar bazında gerçekleştirme planı dikkate alınır. Verilen iş ve yatırım programının petrol endüstrisinin gereklerine uygunluğu aranır. Başvurunun değerlendirilmesinde şirketin; mali gücü, teknik kapasitesi, insan kaynakları yeterliliği, sektördeki tecrübesi, varsa faaliyet gösterilen diğer sektörlerdeki başarısı dikkate alınır.
(4) Aynı sahaya birden fazla başvuru yapılması durumunda verilen iş ve yatırım programının bu Kanunda öngörülen amaçlara uygunluğu göz önünde bulundurulur.
(5) Taahhüt edilen yatırımların gerçekleştirilebilmesi amacıyla gerekli olan mali kaynak için öncelikle şirketin öz kaynaklarına bakılır. Öz kaynaklarının yetmediği durumlarda ilave mali kaynak gösterilmesi zorunludur.
(6) Mali yeterlilik için şirketin gayrimenkulleri, menkulleri, banka mevduatı, hisse senedi, ortaklık payı, sermaye piyasası araçları, iş makineleri ve taşıt araçları gibi varlıkları göz önünde bulundurulur.
(7) Bir ruhsat başvurusu için verilen yatırım tutarının değerlendirilmesinde başvuranın varsa sahip olduğu ruhsatları için taahhüt ettiği yatırım tutarı ve gerçekleşme durumu dikkate alınır.
(8) Ruhsat başvurusunun inceleme ve değerlendirmeye alınması, ruhsat almaya hak kazanıldığı anlamını taşımaz.
(9) İncelemenin sonuçlandırılabilmesi için başvuru sahibinden, ihtiyaç duyulması halinde mali gücü, teknik kapasitesi, insan kaynakları yeterliliği, sektördeki tecrübesi, varsa faaliyet gösterilen diğer sektörlerdeki başarısını gösteren ek bilgi ve belgeler ayrıca istenebilir. Başvuru sahibi veya yetkili temsilcisi görüşmeye çağrılabilir.
Başvuruların sonuçlandırılması
MADDE 10 – (1) Başvurular arasından uygun bulunarak ruhsat verilmesine karar verilen başvuru sahibi, Kanunun 22 nci maddesinin sekizinci fıkrası gereğince vermesi gereken zarar ziyan teminatını, kararın kendisine tebliğ edilmesinden itibaren en geç on beş gün içinde Genel Müdürlüğe verir.
(2) Zarar ziyan teminatının belirtilen sürede verilmemesi veya eksik verilmesi durumunda, başvuru sahibi talebinden vazgeçmiş sayılır. Genel Müdürlük aynı ruhsatı varsa bir sonraki sırada yer alan başvuru sahibine teklif edebilir. Kanunda Bakanlar Kurulunun yetkisine giren yerlerdeki başvurulara da aynı işlem uygulanır.
(3) Başvurunun reddedilmesi durumunda ret gerekçeleri bu Yönetmeliğin tebligat hükümlerine göre ilgiliye tebliğ edilir.
(4) Kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından itibaren Kanunun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince vermesi gereken yatırım teminatını otuz gün içinde verir. Aksi halde ruhsat iptal edilir.
Hak ve yükümlülükler
MADDE 11 – (1) Ruhsat ve izin sahibi, Kanun ve bu Yönetmelikte yer alan hak ve yükümlülüklere ilave olarak;
a) Petrol işlemlerine ilişkin taahhütlere girişmek,
b) Faaliyetlerini yüklenicileri aracılığı ile yürütmek,
c) Faaliyetleri için gerekli olacak tesislerin tasarım, yapım ve işletimine ilişkin olarak mevzuatta belirlenen usul ve esaslara uymak,
ç) Petrol işlemleri esnasında her türlü tehlikeli fiilden kaçınmak, oluşması muhtemel tehlikeli durumlar için gerekli tedbirleri almak ve istenmeyen durumları en kısa sürede gidermek,
hak ve yükümlülüklerine sahiptir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Petrol Sicili Kayıt Düzeni, Tescil ve İlan
Petrol sicili kayıt düzeni
MADDE 12 – (1) Genel Müdürlük petrol haklarına ilişkin olarak bir sicil tutar. Sicil kayıtları petrol haklarına ilişkin başvurular, arama ruhsatı, işletme ruhsatı ve araştırma izni ile bunlar üzerinde yapılacak devirler her türlü kayıt ve konulacak şartlar, haklar ve kısıtlar Genel Müdürlüğün belirleyeceği usulde tutulur.
Petrol sicilinin geçerliliği ve belgelerin muhafazası
MADDE 13 – (1) Petrol sicil kayıtları elektronik ortamda tutulur. Petrol sicilindeki kayıtlar aleni olup aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir. Petrol haklarının edinilmesi esnasında ve sonrasında Genel Müdürlüğe verilen belgeler, petrol hakkının sona ermesinden itibaren araştırma izinlerinde üç yıl, arama ruhsatında beş yıl, işletme ruhsatında ise on yıl süre ile muhafaza edilir. Bu sürelerin sonunda ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır.
(2) Hak sahiplerine hakkın niteliğini ve geçerliliğini gösteren, ek-15, ek-16 ve ek-17’de yer alan formlara uygun Genel Müdürlükçe onaylanmış belge verilir.
(3) Genel Müdürlükçe tescil edilmiş bir petrol hakkı sahibinin sermayesinde kontrolün değişimine yol açabilecek her türlü hisse devir işlemleri Bakanlığın ön iznine tabidir. Petrol hakkı sahibi şirketin sermayesinde kontrol değişimine yol açacak bu gibi durumlarda hisse devrinin tarafları aynı anda konu ile ilgili olarak Genel Müdürlüğe gerekçeleri belirtilmek suretiyle müracaat eder. Genel Müdürlük gerekli değerlendirmeleri yaparak kendi görüşünü de bildirmek suretiyle Bakan onayına sunar. Talebin, Bakan tarafından uygun görülmesi halinde ilgili şirketlere tebliğ edilir. Ön iznin alınmasını müteakip sermaye kontrol değişimine ilişkin devirler altmış gün içinde ilgili şirketlerce gerçekleştirilerek gerekli belgeler Genel Müdürlüğe gönderilir.
İlan edilecek hususlar ve tebligat
MADDE 14 – (1) Resmî Gazete’de ilan edilecek hususlar şunlardır:
a) Açık olan bir arama sahasına yapılan ilk arama ruhsat başvurusu,
b) İşletme ruhsat başvurusu,
c) Araştırma izni, arama ruhsatı ve işletme ruhsatı verilişine ilişkin kararlar,
ç) Kamulaştırma ve kullanma haklarına ilişkin alınan kararlar,
d) Arama ve işletme ruhsatları süre uzatımları,
e) Açık artırmaya çıkarılacak işletme sahalarına ilişkin hususlar,
f) Ruhsatlardaki terk, kısmi terk ve ilave başvuruları ve nihayetlenmeleri,
g) Ruhsatların devri ve bunlar üzerinde tesis edilecek hak ve kısıtlamalara ilişkin kararlar,
ğ) Genel Müdürlükçe yayımlanması uygun görülen diğer hususlar.
Yukarıdaki hususlar başvuru ya da karardan itibaren on beş gün içerisinde Resmî Gazete’de ilan edilir. İlanların Resmî Gazete’de yayımlanma tarihi başvuru ya da hakkın geçerlilik tarihi sayılır.
(2) Genel Müdürlükçe bu Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri uyarınca Resmî Gazete’de ilan edilen arama ruhsatı ve işletme ruhsatı verilmesine ya da reddine ilişkin kararlar yerleşik temsilci ve/veya müşterek temsilciye tebliğ edilir. Yapılan bu tebligat petrol hakkı sahibine yapılmış sayılır.
(3) 7201 sayılı Tebligat Kanununun 7/a maddesine göre elektronik yolla da tebligat yapılabilir. Elektronik yolla yapılan tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Araştırma İzni, Arama ve İşletme Ruhsatı
Araştırma iznine ilişkin usul ve esaslar
MADDE 15 – (1) Araştırma izni için talepte bulunulması halinde Genel Müdürlük ve başvuru sahibi arasında Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen hususları gerçekleştirmek üzere Genel Müdürlük tarafından hazırlanacak bir sözleşme kapsamında araştırma izni verilir.
(2) Yapılacak sözleşmenin içeriğinde; izin süresi, araştırmacı tarafından yapılacak saha faaliyetlerinin niteliği, yöntemi ve uygulama programı, izin sahibinin hak ve yükümlülükleri, izin verilen alandaki verilmiş ya da verilecek petrol haklarının korunması ve önceliğine ilişkin hususlar ile izin kapsamında elde edilecek saha verilerinin bir kopyasının Genel Müdürlüğe ne kadar sürede ve nasıl teslim edileceği, verilerin yurt dışına ihracı ve mutabık kalınacak diğer hususlar yer alır.
(3) Genel Müdürlük araştırmacıyla yaptığı sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren otuz gün içerisinde araştırma iznine konu olan bölgenin bir başka arama ya da işletme ruhsatını içermesi durumunda ruhsat sahibine ilgili sözleşme hakkında bilgi verir.
(4) Talep sahibi, araştırma sahasının hektarı başına bir defaya mahsus olmak üzere elli kuruş öder. Bu ücret Kanunun 5 inci maddesindeki düzenleme doğrultusunda her yıl Genel Müdürlükçe yeniden belirlenir. Alınacak ücret sözleşme imzalanmadan önce altmış günlük değerlendirme süresi bitmeden Genel Müdürlüğün bağlı olduğu ilgili saymanlık hesabına ödenir ve ödemeye ilişkin belge Genel Müdürlüğe verilir. Belirtilen sürede ödemenin yapılmaması durumunda başvuru sahibi talebinden vazgeçmiş sayılır.
Arama ruhsatına ilişkin usul ve esaslar
MADDE 16 – (1) Arama ruhsatı kara ve deniz olmak üzere iki bölgede verilir. Kıyı çizgisi iki bölgenin doğal sınırını oluşturur. Ruhsat süreleri karalarda beş, denizlerde ise sekiz yıldır. Bu süreler ruhsatlardaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi kaydıyla Kanunun 6 ncı maddesinde yer alan hükümler doğrultusunda belirtilen sürelerle uzatılabilir.
(2) Arama ruhsatlarının asgari ve azami büyüklükleri Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında düzenlendiği şekilde kara ve karasuları içerisinde 1/50.000 ölçekli paftalar ve bu paftalar içerisindeki 1/25.000 ölçekli paftalar, karasuları dışı münhasır ekonomik bölgelerde ise 1 derecelik alanlar ile bu alanlar içerisinde kalan 1/100.000 ölçekli paftalar ile sınırlıdır.
(3) Ruhsatların birbiri ile komşuluğunda; kıyılarda kıyı çizgisi, karasuları içi ile karasuları dışındaki alanlarda; 20/5/1982 tarihli ve 2674 sayılı Karasuları Kanunu ve 29/5/1982 tarihli ve 82/4742 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen sınırlar, diğer yerlerde ise ruhsat alanlarının kuzey-güney ve doğu-batı yönündeki kendi pafta ve derece kenarları esas alınır.
(4) Petrol hakkı sahibinin süre bitiminden en az altmış gün önce süre uzatımı talep etmesi halinde, ruhsatın önceki dönemlerinde taahhüt edilen iş ve yatırım programının gerçekleşme durumu dikkate alınarak, Kanunun 6 ncı maddesinin altıncı ve yedinci fıkralarında belirtilen sürelerle iş ve yatırım programını ve buna karşılık gelen teminatını vermesi şartıyla, süre uzatımı yapılabilir.
(5) Arama ruhsatı müracaatında Genel Müdürlüğe iş ve yatırım programı taahhüt edilir. Verilecek iş programında; evvelce başvuru sahasında varsa yapılmış çalışmaların derlenmesi ve yorumlanması, gravite, manyetik, sismik çalışmaları, detay saha jeolojisi, jeokimya, sondaj çalışmalarına ilişkin bilgiler verilir. Bu bilgilerde çalışmanın miktarı, süresi ve birim maliyetlere yer verilerek yatırım teminatına esas olacak toplam yatırım miktarı belirlenir. Söz konusu çalışmalarla ilgili beyan edilen yatırım tutarının gerçekçi olmadığının tespit edilmesi durumunda Genel Müdürlük başvuru sahibinden petrol endüstrisinin gerektirdiği bilgi ve teknoloji kullanımını da içerecek şekilde güncel uygulamalarda ortaya çıkan birim fiyatlar üzerinden toplam yatırım tutarının düzeltilmesini talep eder. Düzeltilmeyen iş ve yatırım programı değerlendirmeye alınmayarak gerekçesi ile birlikte başvuru sahibine iade edilir.
Petrol bulgusu ve keşif
MADDE 17 – (1) Arama sondajı sırasında tespit edilen petrol bulgusu sonrasında gerekli üretim testleri yapılır. Arama kuyusunda test üretimi sonucunda işletmeye elverişli bir petrol birikiminin bulunması halinde keşif bildirimi ek-18’deki forma uygun olarak Genel Müdürlüğe yapılır.
(2) Genel Müdürlük, keşif bildirimi ile birlikte verilecek bilgi ve belgeleri inceleyerek; keşif bildirimi sonrası yapılan üretimin izlenmesi, kuyuda uzun süreli akış ve basınç testlerinin yapılması ve bunun sonucunda keşfedilen petrol birikiminin ticari olarak işletilip işletilmeyeceğine en geç altı ay içinde karar vererek keşfi tescil eder veya reddeder. Keşif tescil işlemi yapılmadıkça işletme ruhsatı başvurusunda bulunulamaz.
(3) Keşfin tescil edilmesiyle birlikte arayıcı üretime devam etmek, işletme ruhsatına esas teşkil etmek üzere petrollü sahayı geliştirmek ve ürettiği petrolü satmakla yükümlüdür. Bu kapsamda arayıcı petrollü sahada gerçekleştireceği tespit çalışmalarının detaylı bir programını keşif tescil tarihinden itibaren en geç altı ay içerisinde Genel Müdürlüğe verir.
(4) Petrol hakkı sahibinin talebi halinde, keşif tescili yapılan arama ruhsatının Kanunda yer alan azami süresinin yukarıdaki üçüncü fıkrada belirtilen işlemlerin yapılmasına yetmemesi durumunda Kanunun 6 ncı maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen ilave süre uzatımı verilebilir.
İşletme ruhsatına ilişkin usul ve esaslar
MADDE 18 – (1) İşletme ruhsatı keşif tescili Genel Müdürlükçe onaylanmış ve hudutları tespit edilmiş belirli bir petrollü arazi için verilir. İşletme ruhsatının büyüklüğü, başvuruda verilecek bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda, petrol rezervuarının yüzey izdüşümünü içine alacak şekilde belirlenir.
(2) İşletme ruhsatının büyüklüğü 1/50.000 ölçekli pafta içerisinde kalmak şartı ile 1/25.000 ölçekli paftalarda devlet ve bölge sınırları haricinde doğu-batı, kuzey-güney yönlü dörtkenardan oluşacak şekilde petrollü arazinin büyüklüğü dikkate alınarak belirlenir. İşletme ruhsatı dışında kalan alan süresinin sonuna kadar arama ruhsatı olarak devam eder. Arama ruhsatının süresinin bitiminde bu alan Kanunda belirtilen ruhsatlandırma usullerine göre yeniden arama ruhsatına konu edilir.
(3) Arama ruhsatından doğan işletme ruhsatı almak için keşif tescili yapılmış petrollü arazi için Genel Müdürlüğe müracaatta bulunulur. Usulüne uygun olarak yapılan başvurular altmış gün içinde sonuçlandırılır.
(4) İşletme ruhsatı sahanın rezerv, ekonomik ömrü, üretim programı ve verilecek iş ve yatırım programı dikkate alınarak yirmi yıl için verilir. İşletmecinin ruhsat alanında üretimini mücbir sebepler dışında kesintisiz olarak sürdürmesi esastır. Aksi takdirde Kanunun 24 üncü maddesindeki hükümler uygulanır.
(5) İşletme ruhsatında ekonomik olarak üretimin devam etmesi ve hak sahibi tarafından verilecek üretim programının uygun görülmesi halinde ruhsat süresi onar yılı geçmemek üzere iki kez uzatılabilir.
(6) İşletmeci, Kanunun 8 inci maddesinin altıncı fıkrasının öngördüğü boru hattı inşa izni almak üzere sahip olduğu petrollü saha içerisinde gereken toplama hatlarıyla, en yakın rafineriye, ana iletim boru hattına veya satış noktalarına kadar inşa edilecek bağlantı hatları için ek-19’da belirtilen bilgi ve belgeler ile Genel Müdürlüğe başvurur. Genel Müdürlük, doksan gün içerisinde başvuruyu sonuçlandırır.
(7) Komşu ruhsatlarda olan petrol işlemlerinin birleştirilmesi ile israfın önleneceği, üretimin ve verimin artacağı, maliyetlerin azalacağı durumlarda; işletmeciler, petrol işlemlerini birleştirebilirler. Bu maksatla kendi aralarında yaptıkları operatörlük anlaşması ile Genel Müdürlüğe başvururlar. Genel Müdürlüğün uygun bulması halinde petrol işlemleri birleştirilebilir.
(8) Aynı rezervuarın birden fazla ruhsatta yer alması veya ihtilaf olması durumunda öncelikle ruhsat sahiplerinin aralarında anlaşması istenir. Rezervuarın ruhsatlardaki uzanımının belirlenmesi, tarafların üzerinde uzlaşacağı uzman bir kuruluş tarafından yapılır. Elde edilen sonuca uygun olarak, Genel Müdürlüğün bilgisi dâhilinde rezervin paylaşımı belirlenir.
ALTINCI BÖLÜM
Bildirimler
Bildirim esasları
MADDE 19 – (1) İlgili mevzuat uyarınca yapılacak bildirimler, petrol hakkı sahibinin kanuni temsilcileri ya da vekilleri tarafından yazılı olarak ve/veya elektronik ortamda yapılır. Bildirimlerde, bildirime konu olan araştırma izni ile arama ve işletme ruhsatı, bildirimin konusu ve bildirimde bulunan petrol hakkı sahibinin adı/unvanı ile imzasının yer alması gereklidir.
(2) Bildirime ilişkin yazı veya eklerinde yabancı dille yazılmış bilgi ve belgelerin yer alması halinde, bunların noterlere bağlı yeminli tercüme bürolarınca yapılmış Türkçe tercümelerine de yer verilir.
(3) Bildirimlerin zamanında gönderilmemesi veya eksik olarak gönderilmesi halinde Kanunun 23 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince işlem yapılır.
Bildirim türleri
MADDE 20 – (1) Genel Müdürlüğe yapılacak bildirimler, dönemsel veya oluşuma bağlı olarak yapılır. Yapılacak bildirimlerde ve bildirim eklerinin hazırlanmasında, “Bildirim Ekleri” içeriği esas alınır.
a) Dönemsel bildirimler
1) Yıllık faaliyet raporu: Araştırıcı, arayıcı ve işletmeciler her bir izin veya ruhsat bazında geçmiş takvim yılında yapmış oldukları petrol işlemlerini bir rapor halinde takip eden yılın ilk kırk beş günü içinde ek-20, ek-21, ek-22 ve ek-23’te yer alan forma uygun şekilde ayrı ayrı hazırlayarak Genel Müdürlüğe verir.
2) Yıllık faaliyet programı: Araştırıcı, arayıcı ve işletmeciler bir sonraki yıl içinde her bir izin veya ruhsat bazında yapacakları araştırma, üretim ve ruhsat alımında verilmiş iş programına ilave varsa arama faaliyetleri ile ilgili programı, yılın ilk kırk beş günü içinde ek-24 ve ek-25’te yer alan forma uygun şekilde ayrı ayrı hazırlayarak Genel Müdürlüğe verir.
3) Aylık faaliyet raporu: Araştırıcı, arayıcı ve işletmeciler her bir izin veya ruhsat bazında her takvim ayı içinde yapmış oldukları petrol işlemlerini bir rapor halinde takip eden ayın ilk on beş iş günü içinde ek-26, ek-27’de yer alan forma uygun şekilde ayrı ayrı hazırlayarak Genel Müdürlüğe gönderir.
4) Aylık atık su tahliye raporu: Petrol işlemlerinden oluşan atık suyun tahliyesine ilişkin aylık bilgileri ek-28’de yer alan forma uygun şekilde takip eden ayın ilk on beş iş günü içinde hazırlayarak Genel Müdürlüğe gönderir.
5) Devlet hissesi beyannamesi: Arayıcı ve işletmeciler, ek-29 ve ek-30’da yer alan forma uygun olarak oluşturduğu beyanname ile doğal gaz için satış faturalarının aslına uygun olarak bir kopyasını, ham petrol için ise saha bazında piyasa fiyatı hesaplama tablolarını üretimin yapıldığı ayı takip eden ayın yirminci günü mesai bitimine kadar Genel Müdürlüğe teslim eder. Ayrıca doğal gaza ilişkin satış anlaşmalarının aslına uygun bir kopyasını da anlaşmayı takip eden ay, beyanname ile birlikte Genel Müdürlüğe verir.
6) Haftalık sondaj raporu: Araştırıcı, arayıcı ve işletmeciler bir önceki hafta içinde yapmış oldukları sondaj işlemlerini bir rapor halinde takip eden haftanın ilk iş günü içinde ek-31’de yer alan forma uygun şekilde hazırlayarak Genel Müdürlüğe gönderir. Gerekli görülmesi halinde Genel Müdürlük sondaj operasyonunun nitelik ve seyrine göre günlük rapor isteyebilir. Bu şekilde istenecek günlük raporlar da haftalık bilgi formuna uygun şekilde düzenlenir veya bu amaçla yeni form oluşturulabilir.
b) Oluşuma bağlı bildirimler
1) Kuyu programı ve sondaj başlama bildirimi: Petrol hakkı sahibi şirketler, açacakları veya yeniden giriş yapacakları her kuyu için operasyonların başlamasından en geç on iş günü öncesinden, ek-32’de yer alan forma uygun şekilde hazırlayacağı sondaj programını Genel Müdürlüğe gönderir. Sondajın başlanacağına dair bildirim, üç gün öncesinden Genel Müdürlüğe gönderilir.
2) Kuyu tamamlama raporu: Araştırma, arama, üretim ve tespit kuyularına ait ek-33’te yer alan forma uygun şekilde hazırlanan "Kuyu Tamamlama Raporu" ile sondaj esnasında ve sonrasında ek-37’deki kriterlere göre alınan her türlü karot, kırıntı ve numune örnekleri ile analiz raporları kuyunun tamamlanmasını takip eden altmış gün içerisinde Genel Müdürlüğe gönderilir.
3) Terk raporu: Terk, kısmi terk, fesih veya sürenin bitimi dolayısıyla sona eren arama ruhsatının ilgili olduğu saha üzerinde veya bu sahaya faydalı olmak üzere sahanın dışında yapılan araştırma ile arama sahası içinde yapılan bütün arama işlemine ait bilgi ve belgeler ek-34’te yer alan forma uygun şekilde bir asıl ve bir suret hazırlanarak, hakkın sona ermesinden itibaren altmış gün içerisinde Genel Müdürlüğe gönderilir.
4) Petrol bulgusu bildirimi: Arama kuyusunda bir petrol varlığına rastlanması durumunda ek-36’da yer alan forma uygun şekilde Genel Müdürlüğe bildirilir.
5) Keşif bildirimi: Arama kuyusunda bir petrol bulgusundan sonra yapılan üretim testleri sonucunda ticari bir üretim yapılabileceğinin tespit edilmesi halinde ek-18’de yer alan forma uygun şekilde en geç otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe bildirilir.
6) Tehlikeli fiil bildirimi: Bir petrol işlemini tehdit eden şartlar oluştuğunda, petrol hakkı sahibi ortaya çıkan tehlikeli fiili öncelikle ve ivedilikle Genel Müdürlüğe ve etkilenebilecek diğer petrol hakkı sahiplerine aldığı tedbirlerle birlikte bildirir.
(2) Petrol hakkı sahibi veya yüklenicisi yahut bunların tesis sorumlusu gizlilik derecesi olduğu gerekçesiyle Genel Müdürlüğe bilgi ve belge vermekten imtina edemez.
YEDİNCİ BÖLÜM
Devir ve Hak Tesisi, Kamulaştırma ve Kullanma Hakkı
Devir ve hak tesisine ilişkin usul ve esaslar
MADDE 21 – (1) Arama ve işletme ruhsatı, taşınmazlar üzerinde yapılabilecek sözleşmelere ve petrol haklarının kullanılmasını gerektiren hakların tesisine konu olabilir ve hisselere bölünebilir.
(2) Genel Müdürlük, petrol hakkının gerektirdiği sorumluluk ve yükümlülükleri yerine getirmede, Kanunun amacı doğrultusunda mali ve teknik güç ve tecrübesini yetersiz gördüğü şahıslar adına yapılmak istenilen bir hakkın devrine veya takyidine ilişkin işlemlerin yapılması istemini reddedebilir.
(3) Yukarıdaki birinci fıkrada sayılan petrol haklarına birden çok kişi sahipse veya bu petrol haklarından birinin kullanılmasını gerektiren bir hakkın ayrı bir sahibi varsa, bunlardan birinin Kanunun 6, 9, 10, 11, 15, 16, 18, 19 ve 22 nci maddelerine ve aşağıdaki dördüncü fıkraya aykırı davranışı halinde, aykırılığın Kanundan doğan sonuç ve yaptırımları, hak sahiplerine, aralarındaki anlaşmalara ve uymakta kusurlu olup olmadıklarına bakılmaksızın uygulanır. Kanundan ve bu Yönetmelikten doğan borç ve yükümlülüklerin yerine getirilmemesinden doğacak sonuçlar ve yaptırımlar, petrol hakkı sahiplerine hisseleri ve haklarının kapsamı oranında uygulanır.
(4) Arama ve işletme ruhsatı ile bunlardan doğan petrol haklarından birine, bu haklar üzerinde tesis edilen bir hakka, birden çok şahsın sahip olabilmesi için bunların aynı şahsı müşterek temsilci göstermeleri zorunludur.
Kamulaştırma ve kullanma hakkına ilişkin usul ve esaslar
MADDE 22 – (1) Kamulaştırma ve kullanma hakkına ilişkin her türlü başvuru ek-13 formda belirtilen belgelerle Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine göre Genel Müdürlüğe yapılır. Bakanlıkça verilecek kamulaştırma kararı kamu yararı niteliğindedir ve müteakip işlemler 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yürütülür.
(2) Kullanma hakkına konu olan arazi Hazineye ait veya devletin hüküm ve tasarrufu altında ise Genel Müdürlükçe uygun görülen talepler işlemin sonuçlandırılması bakımından gereği için Maliye Bakanlığına gönderilir.
(3) Kamulaştırılan taşınmazın mülkiyeti Hazineye, kullanma hakkı kamulaştırma bedelini ödeyen petrol hakkı sahibine ait olur. Kullanma hakkı, kira sözleşmesi hariç olmak üzere tapu siciline kaydedilmek suretiyle petrol hakkı sahibi adına yapılır. Bunlar araştırma izni, arama ve işletme ruhsatının bir parçası olup izin ve ruhsat süresince devam eder.
(4) Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin petrol arama ve işletme faaliyetleri dışında Maliye Bakanlığınca kiraya verilebilmesi için Genel Müdürlüğün ve ruhsat sahibinin görüşü alınır.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Açık Artırma ile Ruhsatlandırma, Terk ve Sahaya İlave,
Tesislerin Kaldırılması ve Devredilmesi
Açık artırma ile ruhsatlandırmanın usul ve esasları
MADDE 23 – (1) Müzayede ile arama ve işletme ruhsatı verilmesi:
a) Genel Müdürlük arşivlerindeki petrol faaliyetlerinden elde edilen mevcut yeraltı verilerinin incelenmesi neticesinde, petrol varlığı açısından yüksek potansiyele sahip olduğu değerlendirilen ruhsatsız alanlarda, arama ruhsatı Kanunun 7 nci maddesindeki başvuru ve ruhsatlandırma usulünden farklı olarak müzayede usulü ile verilebilir. Müzayede kararı Genel Müdürlükçe verilir. Açık artırmaya ilişkin teklifler Genel Müdürlükçe hazırlanacak teknik şartname çerçevesinde yatırımcıların bu saha için verecekleri iş programı ve yatırım tekliflerinin yarıştırılmasıyla yapılır.
b) İşletme hakkı sona eren saha, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının talep etmemesi halinde işletme ruhsatı verilmek üzere Bakan onayı alındıktan sonra açık artırmaya çıkarılabilir. Açık artırmaya konu edilen saha üzerinde bulunan ve üretimin devamlılığı açısından gerekli olan tüm yeraltı ve yerüstü tesislerinin envanteri, işletmeci tarafından işletme hakkı sona ermeden bir yıl önce Genel Müdürlüğe istediği bedelleriyle birlikte bildirir. Genel Müdürlük bu tesis ve ekipmanları müzayede şartnamesi kapsamına alır.
c) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan ruhsatlandırmaya ilişkin açık artırma işlemleri aşağıdaki fıkralarda belirtildiği şekilde Genel Müdürlük tarafından yapılır.
(2) İhale komisyonunun oluşumu çalışma usul ve esasları Bakanlıkça belirlenir.
(3) Sahaların açık artırmaya çıkarılması, tekliflerin kabul edileceği son günden en az otuz gün önce Genel Müdürlüğün web sayfasında ve Resmî Gazete’de ilan edilir. Gerekli görülmesi halinde ise yurt dışında da ilan edilebilir.
(4) İlanda; teklif mektubunun verilebileceği son gün, saat, yer, zarar ziyan teminat tutarı, sahanın jeolojisi, paftası, koordinat bilgileri, şartnamenin ve sahayla ilgili yeraltı ve yer üstü verilerinin Genel Müdürlükte görülebileceği, bunların kopyalarının çıkarılabileceği, postadaki gecikme ve kayıplardan Genel Müdürlüğün sorumlu olmayacağı, teklif mektuplarının açılacağı gün, saat ve yere ilişkin bilgiler bulunur. Ayrıca ihale komisyonunun ihaleyi yapıp yapmamakta serbest olacağı ile komisyonun gerekli göreceği diğer hususlar açıkça belirtilir.
(5) Artırma kapalı zarf usulüyle yapılır. Teklif mektubu zarf içine konur, zarf mühürlenir ve üzerine teklif verenin adı ve adresi yazılır.
a) Teklif mektubuna, sahaların pafta ve koordinatları, şartnamenin kabul edildiğini bildiren bir beyan ile Devlete sağlayacağı ekonomik yarar yazılır. Teklif mektupları Genel Müdürlüğe elden verilebileceği gibi ikinci bir zarfa konulduktan sonra iadeli taahhütlü olarak da gönderilebilir.
b) Teklif sahibi, teklif mektuplarının verilebileceği son saate kadar önceki teklifinden daha uygun bir teklif verebilir.
(6) Teklif verme süresinin bitiminden sonra geliş sıralarına göre numaralandırılan teklif mektupları zimmetle ihale komisyonu başkanına verilir. İlan edilen süreden sonra gelen tekliflerin tamamı bir tutanakla belirlenir ve işleme alınmaz.
(7) Teklif mektuplarının açılması ve sonrasında yapılacak işlemler;
a) Teklif mektuplarının açılması için belirlenen gün ve saatte, zarflar açılmadan önce, geliş tutanakları okunarak ihale komisyonu üyelerince imza edilir ve zarflar numara sırasıyla açılarak içeriği incelenir.
b) İhale komisyonu, teklifin mevzuata uygunluğunu, isteklinin önceki çalışmalarında mevzuata uyup uymadığını, deneyimini, mali gücünü, başvuru sırasını ve Devlete sağlayacağı ekonomik yararı göz önünde tutarak, teklifleri değerlendirmeye alır ve otuz gün içerisinde sonuçlandırır. Müzayedeyi kazanan şirkete bu Yönetmelikte öngörülen süre içerisinde Kanunun 22 nci maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen teminatı yatırması istenir. Teminatı yatırmaması durumunda bir sonraki hak sahibinin teklifi değerlendirmeye alınabilir.
c) Ruhsatlandırmaya ilişkin hükümler, Kanun ve bu Yönetmeliğin ilgili maddeleri doğrultusunda yürütülür.
Terk, sahaya ilave, tesislerin kaldırılması ve devredilmesi
MADDE 24 – (1) Petrol hakkı sahibi arama, işletme ruhsatını ve araştırma iznini Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasında belirlenen süreler içerisinde terk edebilir. Terk öncesinde terk başvurusu ile birlikte arazide bulunan yeraltı ve yer üstü tesislerinin envanteri ve ayrıntılı vaziyet planları verilir. Bu ekipman ve tesislerde araziden ne şekilde ve hangi sürede kaldırılacağı ek-34’teki forma uygun olarak Genel Müdürlüğe sunulur. İşletme ruhsatı hariç, terk edilecek alanlarda yer alan tesisler petrol hakkı sahibi tarafından hakkın sona erdiği tarihe kadar kaldırılır.
(2) Kullanma haklarının sona ermesi ile birlikte petrol hakkı sahibi araziyi ticari faaliyete konu edilmemek kaydıyla eski haline getirir. Petrol hakkı sahibi hakkının sona erdiği tarihten itibaren altı ay içinde araziden taşınır ve taşınmazları kaldırmadığı takdirde, bunların mülkiyeti arazi sahibine intikal eder.
(3) Petrol hakkı sahibi, üzerinde işlem yaptığı arazinin maliki veya zilyedi bulunan kişiye, araziye, o yerdeki tesislere verdiği zararı ve bu kişinin mahrum kaldığı ürün bedelini veya işletme kazancını tam olarak tazmin etmekle ve ödemekle mükelleftir. Söz konusu zararın, petrol hakkı sahibinin Genel Müdürlükteki zarar ziyan teminatından karşılanabilmesi için mahkemeden kesinleşmiş kararın ibraz edilmesi gerekir. Varsa bakiye zarar petrol hakkı sahibi tarafından karşılanır.
(4) Süresi biten işletme ruhsatlarının devri şu şekilde yapılacaktır:
a) Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına verilecek veya müzayedeye çıkarılacak işletme ruhsatlarında üretimin devamlılığı açısından gerekli olan tüm yeraltı ve yerüstü tesis ve ekipmanları için mevcut işletmecinin talep ettiği bedel üzerinden işletmeyi devralacak yeni hak sahibine teklif Genel Müdürlükçe iletilir. Takdir edilecek bedel içerisinde kuyularda üretim ve çevre emniyeti için kuyu açma ve tamamlama programı dâhilinde kullanılan muhafaza boruları bedeli dikkate alınmaz.
b) Komisyon en az beş üyeden oluşur. Komisyonda devreden ve devralan taraflar birer üye ile temsil edilir. Komisyonun çalışma usul ve esasları Bakanlık tarafından belirlenir.
c) Bedel takdir komisyonu en az üç katılımcıyla toplanır, kararlarını üye tam sayısının salt çoğunluğuyla alır. Mazereti nedeniyle toplantıya katılamayan asil üye yerine yedek üye katılır. Kararlarda çekimser kalınamaz.
ç) Takdir komisyonun tespit ettiği bedel üzerinde anlaşma sağlanamaması halinde mevcut tesis ve ekipmanlar Kanunun 11 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince Bakanlığa bedelsiz olarak devredilir. Bu durumda işletme sahasındaki üretimin azalmasına veya durmasına sebep olabilecek tesis ve ekipmanların sahadan kaldırılmasına ilişkin taraflarca bir teklifte bulunulamaz. Bakanlık, yeni hak sahibinin otuz gün içerisinde talep etmesi halinde takdir komisyonunun tespit ettiği bedel ile devir işlemini gerçekleştirir. Yeni hak sahibi takdir edilen bedelle tesisleri almayı istememesi halinde işletme ruhsat talebinden vazgeçmiş sayılır. Bu durumda işletme ruhsatı yeniden müzayedeye açılır. Müzayede işlemi sonuçlandırılıp ruhsat yeni hak sahibine devredilinceye kadar Bakanlık üretimin devamının sağlanması için gerekli tedbirleri alır.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Mali Yükümlülükler ve Teminatlar
Teminatın türü
MADDE 25 – (1) Kanunun 6, 7 ve 22 nci maddelerine göre petrol hakkı sahipleri tarafından, ek-51’deki forma uygun olarak bankalarca düzenlenecek ve teminat tutarı belirtilen teminat mektubunun Genel Müdürlüğe verilmesi zorunludur. Verilecek teminat mektuplarının süresiz verilmesi esastır.
Zarar ve ziyan teminatı
MADDE 26 – (1) Başvurular arasından uygun bulunarak ruhsat verilmesine karar verilen başvuru sahibi, petrol işlemi sırasında ortaya çıkabilecek zarar ve ziyana karşılık gelen teminat tutarını her bir araştırma izni, arama ve işletme ruhsatı alınmasından önce vermek zorundadır. Bakanlar Kurulu’nun aşağıda belirtilen oranlarda değişiklik yapması halinde evvelce verilmiş olan teminatlar, petrol hakkı sahiplerince iki ay içerisinde yeni oranlara uygun hale getirilir. 492 sayılı Kanun uyarınca Maliye Bakanlığınca her yıl yeniden belirlenen 8 sayılı tarifesinin (IV) no.lu “Petrol İşlemleri” bölümünde yer alan “I. Petrol Sicil İşlemleri” ve “II. Ruhsatlar” başlıkları altında belirtilen tutarlar esas alınarak hesaplanan toplam tutar üzerinden;
a) Araştırma izinlerinde; hektar başına araştırma izin tescil harcının on binde beşi,
b) Arama ruhsatlarında; hektar başına arama ruhsat tescil harcının binde biri,
c) İşletme ruhsatlarında; hektar başına işletme ruhsat tescil harcının binde beşi,
oranlarında teminat alınır.
(2) Bir petrol işleminin doğuracağı hasarın bedelinin petrol hakkı sahibinden daha önce alınan zarar ziyan teminatı ile karşılanamayacağının tespiti halinde; petrol hakkı sahibinden zararı tazmin etmesi istenir. Bu konuda yapılan talebin gereğini, petrol hakkı sahibi kendisine tebligatın yapılmasından itibaren derhal yerine getirir. Buna uymayan petrol hakkı sahibinin araştırma izni, arama ve işletme ruhsatı iptal edilir.
(3) Genel Müdürlük, bir tehlikeli fiilin oluştuğunu öğrendiği andan itibaren olaya müdahil olur, gerekiyorsa yerinde tetkik ve incelemede bulunarak yapılan çalışmalar rapor haline getirilir. Yapılan inceleme neticesinde petrol hakkı sahibinden, petrol işlemlerinin derhal durdurulması istenebileceği gibi fiilin durumuna göre bazı tedbirlerin alınması da istenebilir. Tehlikeli fiilin önlenmesi için petrol hakkı sahibine fiilin durumuna göre doksan güne kadar süre verilebilir. Petrol hakkı sahibi tarafından tehlikeli fiilin verilen süre içinde durdurulamadığı durumlarda Genel Müdürlükçe değerlendirme yapılarak kırk beş güne kadar ek süre verilebilir. Bilahare, tehlikeli fiilin önlenmesi ile ilgili işlemlerin yapılıp yapılmadığı kontrol edilir. Yapılan kontrol sonucu gerekli tedbirlerin alınmadığı ve zararın karşılanmadığının tespiti halinde; Genel Müdürlük masrafı petrol hakkı sahibine ait olmak üzere zararı tamir ve tazmin ettirir. Bu maksatla öncelikle söz konusu zararın giderilmesi petrol hakkı sahibinden istenir. Petrol hakkı sahibinin zararı doğrudan karşılamaması halinde Genel Müdürlüğe önceden verilmiş olan teminat mektubu kullanılır. Bu teminatın yetmemesi halinde petrol hakkı sahibinin Genel Müdürlükte bulunan diğer kaynakları bu amaçla kullanılır.
(4) Petrol hakkının son bulması halinde bu durum Resmî Gazete’de ilan edilir. Genel Müdürlükçe petrol işlemi esnasında oluşan herhangi bir zarar ve ziyan tespit edilmemişse veya ilandan itibaren bir yıl içinde üçüncü şahıslarca bu konuda yetkili bir mahkeme kararıyla hak iddiasında bulunulmamışsa bir yılın sonunda teminat hak sahibine iade edilir.
(5) Zarar ve ziyanın oluştuğu durumlarda hasarın tazmininden sonra teminatın arta kalan kısmı iade edilir.
(6) Petrol hakkı sahibi terk edilen sahaya ilişkin yaptığı çalışmalara ait bilgileri ve raporları bildirimlerde tariflenen formlara uygun bir şekilde ve zamanında Genel Müdürlüğe vermedikçe zarar ziyan teminatı iade edilmez.
Yatırım teminatı
MADDE 27 – (1) Arama ruhsat başvurusu sahibi, Kanunun 7 nci maddesinde sözü edilen iş programı için taahhüt edilen yatırım tutarına karşılık gelen miktarda teminat vermek zorundadır. İş ve yatırım programı yıllık bazda ayrıntılı bir şekilde hazırlanır. Yıllık iş programlarının toplamını karşılayacak miktardaki teminat bir seferde alınır.
(2) Kanunun 6 ncı maddesindeki arama ruhsatının süre uzatımları ile Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen arama sahasına yapılacak ilaveler için verilecek yeni bir iş programı için taahhüt edilen yatırım tutarına karşılık gelen miktardaki teminat, petrol hakkı sahiplerince ayrıca verilir.
Teminatların iadesi
MADDE 28 – (1) İş ve yatırım programları karşılığı alınan teminatların iadesinde iş programlarının fiili gerçekleşme oranları dikkate alınır;
a) İş ve yatırım programının gerçekleştirilmesi öncelikle petrol hakkı sahibinin bildirimleri üzerinden değerlendirilir.
b) Genel Müdürlüğe sunulan bildirimlerin değerlendirme için yeterli bulunmaması durumunda petrol hakkı sahibinden ilave bilgi ve belgeler istenir. Petrol hakkı sahibi istenen bilgi ve be
BUGÜN DOĞANLAR
ATİLLA ŞANSELÇUK ÖZDEMİREREN MEHMET KOLMUSTAFA SOBACIARMAĞAN AKINFATİH MEHMET İPEKCİCEM KARADOĞAN
PİYASA VERİLERİ
| |
Alış |
Satış |
| USD |
0.000 TL |
0.000 TL |
| EUR |
0.000 TL |
0.000 TL |
| |
Yönetmelikler